Etyka w biznesie

Etyka obejmuje ogół ocen i norm moralnych ogólnie akceptowanych w danym społeczeństwie. Etyka biznesu w gospodarce rynkowej odnosi się do relacji pomiędzy przedsiębiorstwem a jego klientami, partnerami handlowymi, pracownikami oraz przedsiębiorstwami konkurencyjnymi. Relacje te muszą być zgodne z obowiązującym prawem oraz z przyjętymi regułami postępowania przy prowadzeniu własnej firmy. Albowiem prawo nie jest w stanie regulować wszystkich zachowań ludzi konieczne staje się przestrzeganie norm ustalonych przez społeczeństwo, które są weryfikowane przez opinię publiczną.

Cechą gospodarki rynkowej jest wolność gospodarcza rozumiana jako swoboda podejmowania i prowadzenia firmy w ramach obowiązującego prawa. Przedsiębiorstwa korzystają z zasad wolności i dążą do osiągnięcia jak najwyższego zysku, i minimalizacji własnych kosztów. Prowadzi to często do podejmowania przez właścicieli, prezesów lub dyrektorów kontrowersyjnych decyzji, stojących w sprzeczności z normą współżycia społecznego. Decyzje te mogą dotyczyć konsumentów, partnerów handlowych, pracowników oraz firm konkurencyjnych.
Konsument może być narażony na nieuczciwość producentów i sprzedawców dotyczącą ceny lub jakości oferowanych produktów i usług. Osoba oszukana w ten sposób w przyszłości nie skorzysta z oferty firmy, która wobec niej zachowała się w sposób nieetyczny. To oznacza, że w pewnym czasie taka firma będzie miała mniejszą liczbę klientów, a co więcej obniżą się jej dochody.
Partner handlowy, wobec którego nie dotrzymano wcześniej ustalonych obietnic, zrezygnuje ze współpracy z niewiarygodnym przedsiębiorcą. Zwróci się do firm konkurencyjnych, obniżając pozycję firmy na rynku poprzedniego partnera.
Pracownik, który zauważa nieetyczne działania pracodawców nie tylko wobec pracowników, ale też w odniesieniu do konkurencji lub potencjalnych kontrahentów, traci zaufanie do własnego zakładu pracy. Takie zachowanie może spowodować poszukiwanie innej pracy i odejście z firmy.
Firmy konkurencyjne, narażone na nieetyczne postępowanie innego przedsiębiorstwa polegające na przykład na nieuczciwej konkurencji, mogą wystąpić na drogę prawną lub w porozumieniu z innymi firmami z branży i dążyć do całkowitego wyeliminowania takiego przedsiębiorstwa z rynku.
Przykłady etycznych i nieetycznych działań
Na liście nieetycznych zachowań w biznesie znajdują się: zatruwanie środowiska naturalnego, oszukiwanie własnych akcjonariuszy i pracowników, dyskryminacja kobiet i mniejszości narodowych, zwalnianie, pracowników bez wcześniejszego uprzedzenia, produkowanie niebezpiecznych wyrobów oraz dbanie tylko i wyłącznie o wyniki finansowe.

Obecnie jednak w dużych firmach tworzy się kodeksy etyczne, które pomagają i ustalają standardy postępowania w biznesie. Najczęściej regulują one problemy dotyczące:
- dostarczenia klientom wartościowych wyrobów i usług;
- zapewnienia inwestorom zasadnego zwrotu nakładów od kapitału powierzonego;
- tworzenia nowych miejsc pracy;
- tworzenia warunków awansu pracownikom oraz należytego ich wynagradzania za dobrą pracę, talent i poświęcenie firmie, także promowania wynalazczości, pomysłowości;
- dbałości o środowisko naturalne;
- wspomagania i sponsorowania działań społecznie użytecznych.
Istnieją również zasady etyczne dotyczące poszczególnych zawodów. Tworzą one etykę zawodową, czyli zespół norm i obowiązków moralnych związanych z wykonywanym zawodem. Przykładami etyki zawodowej są: etyka lekarska, prawnicza, nauczycielska.
W etyce biznesu ważne jest, aby unikać myślenia wyłącznie w kategoriach zysku. Pieniądze to tylko część sukcesu firmy. Ważniejszy powinien być klient, to jego postępowanie zdecyduje, czy firma utrzyma się na rynku, czy też zbankrutuje. Zachowania etyczne są tak istotne, ponieważ dzięki nim zyskują wszyscy: klienci, pracownicy, współpracujące przedsiębiorstwa i sami przedsiębiorcy.

Lobbing
Przedsiębiorstwa w coraz większym stopniu wpływają na tworzone przez państwo prawo oraz na decyzje władz centralnych i lokalnych. Najczęściej odbywa się to przez konsultacje społeczne i tworzenie grup nacisku, zwanych lobby. W życiu publicznym termin "lobby" stosuje się wobec grup społecznych reprezentujących określone interesy i podejmujących próby uzyskiwania przychylnych decyzji przez pozaparlamentarny nacisk na organy władzy państwowej. Wywieranie takiego wpływu na organy władzy w intencje pewnych ugrupowań politycznych, gospodarczych i społecznych nosi miano lobbingu. Podjęcie lobbingu z jednej strony dostarcza informacji i pomaga decydentom w znalezieniu możliwie najlepszego rozwiązania, z drugiej, może być postrzegane przez społeczeństwo jako działanie nieetyczne lub nawet stać się wstępem do działań korupcyjnych.
Lobbing, będący prezentacją stanowisk i dążeń różnych grup interesu, powinien być z tego powodu uregulowany ustawowo, a sama działalność lobbystów, czyli osób zajmujących się lobbingiem, musi być przejrzysta i zgodna z etyką. Pozwoli to na wyraźne odróżnienie działań lobbystów od przejawów korupcji w życiu publicznym.
We współczesnym świecie, w którym toczy się walka o realizację najrozmaitszych, często sprzecznych interesów różnych grup i podmiotów politycznych, lobbing stanowi jeden z gwarantów stabilności demokratycznych struktur państwa. Instytucja lobbingu w rozwiniętych
staje się istotnym składnikiem życia publicznego, działań gospodarczych, politycznych.
Lobbing w krajach demokratycznych jest stałym i potrzebnym elementem systemu parlamentarnego i takim powinien stać się również w Polsce.