Faktoring, a kredyt

Na różnicę pomiędzy faktoringiem a kredytem można spojrzeć z różnych perspektyw: z punktu widzenia tych, którzy z tych usług korzystają i którzy je oferują, ale także pod kątem wymagań i uwarunkowań samych usług.

Jeśli chodzi o rynek podaży, do podstawowej działalności banków należy prowadzenie rachunków i udzielanie kredytów. Faktoring, podobnie jak usługi takie jak direct debiting, akredytywa, gwarancja itd., znajduje się na długiej liście produktów i usług, z których może skorzystać klient banku. Dla firmy faktoringowej, faktoring jest główną, jeśli nie jedyną dziedziną, w której się specjalizuje. Dlatego to właśnie we współpracy z firmą faktoringową (faktorem) klient może doświadczyć pełni dobrodziejstwa tej usługi. Usługa ta w ofercie banków polega głównie na finansowaniu przedstawionych przez klienta faktur. Faktor natomiast, poza udzieloną gotówka w zamian za faktury, zaoferuje weryfikację wiarygodności kontrahentów, poprowadzi księgi należności kontrahentów klienta, zajmie się ściąganiem należności i dbaniem o to, by spływały one terminowo, ułatwi współpracę z zagranicą, wreszcie – przejmie na siebie ryzyko niewypłacalności odbiorców klienta. Aby skorzystać z faktoringu w banku, klient musi spełnić większość kryteriów takich, jak w przypadku, gdy chce uzyskać kredyt. Musi zatem wykazać się tzw. „zdolnością kredytową”, która w głównej mierze polega na posiadaniu odpowiednich zasobów w postaci środków trwałych, ale też kilkuletniej historii działalności na rynku, osiąganiu wystarczająco wysokiego przychodu, brakiem starty finansowej. W przypadku ubiegania się o kredyt obrotowy, wymagania wobec klienta nie są tak wyśrubowane. Zdarza się, że można uzyskać kredyt obrotowy Jeżeli przedsiębiorstwo spełnia takie kryteria, może równie dobrze pozwolić sobie na ubieganie się o kredyt. W przypadku firmy faktoringowej, główną uwagę zwraca ona na odbiorców klienta, stan bieżących należności oraz ogólnie na działalność firmy. Istotne są nie tyle historia przedsiębiorstwa, ewentualne zyski lub straty i czas rozpoczęcia działalności, ile ilość stałych współpracujących z klientem kontrahentów, warunki sprzedaży, terminy płatności na wystawianych fakturach, opóźnienia w regulowaniu zobowiązań przez odbiorców. Dla faktora głównym zabezpieczeniem są same należności, a nie środki trwałe, stad też większa elastyczność w podejściu do potencjalnego klienta oraz szersze grono odbiorców mogących skorzystać z usługi.

Różnicę między faktoringiem a kredytem stanowi również motywacja klienta. Jeżeli jest on zainteresowany pozyskaniem większej puli środków pieniężnych, korzystniejszy dla niego będzie kredyt długoterminowy – wymagający zabezpieczeń w aktywach firmy. Środki takie zazwyczaj pożyczane są z myślą o inwestycjach, realizacji biznes planów, spłatach wcześniejszych zobowiązań. Jeżeli natomiast przedsiębiorca potrzebuje środków, które przeznaczyć chce na bieżącą działalność gospodarczą, m.in. opłacenie zamówień swoich towarów, produkcję, uregulowanie zobowiązań wobec dostawców czy podwykonawców, idealnym rozwiązaniem jest faktoring, który nie wymaga zabezpieczeń „bankowych” i pozwala na dany moment uzyskać środki o wartości miesięcznych należności wynikających ze sprzedanych dóbr lub usług. Standardowymi zabezpieczeniami wymaganymi przez faktora są, obok faktur wystawianych przez klienta, podpisany przez niego weksel i pełnomocnictwo do rachunku bankowego. Podsumowując, cechą wspólną dla kredytu i faktoringu jest fakt, że obie usługi są źródłem kapitału, jednak jego przeznaczenie w przypadku obu usług jest odmienne, a wysokość otrzymanych środków opiera się na wypracowanych wcześniej zasobach – w przypadku kredytu, lub na obecnej działalności firmy – w przypadku faktoringu.

Z punktu widzenia klienta istotna jest również współpraca z instytucją finansową. W przypadku banku, najbardziej intensywny kontakt z klientem przypada na okres przygotowania dokumentów i rozpatrywania wniosku o kredyt oraz w cyklicznych odstępach, kiedy należy odnowić umowę. Kontakt ten przebiega pomiędzy reprezentantem firmy oraz jej doradcą w banku. Firma faktoringowa świadczy swoje usługi będąc w stałym kontakcie ze swoim klientem, a także ze wszystkimi jego kontrahentami. Kontakt w tym wypadku przebiega w oparciu o relację klienta z doradcą faktora, który na bazie regularnych kontaktów telefonicznych buduje swoją wiedzę o odbiorcach klienta. Do dyspozycji klienta pozostaje również osoba decyzyjna w firmie faktoringowej, dzięki czemu w trakcie współpracy możliwe jest elastyczne podejście do ustalonych na początku warunków. Opisana różnica w przebiegu współpracy wynika z istoty usług kredytu i faktoringu. Kredyt wymaga rzeczowych zabezpieczeń i raz ustalony fakt o ich istnieniu nie musi być weryfikowany aż do czasu przedłużenia umowy kredytowej. Z uwagi na liczne usługi i produkty w ofercie bankowej, klienci korzystający z kredytu obsługiwani są na równi z wieloma innymi klientami banku. Firmy faktoringowe posiadają zaawansowane zaplecze techniczne (specjalistyczne platformy internetowe przystosowane do usługi faktoringu) pozwalające na wnikliwą analizę sytuacji poszczególnych firm, nie tylko klientów, ale również ich odbiorców. Ponieważ faktor nie wymaga zabezpieczeń, istotna jest dla niego kontrola ewentualnego ryzyka, stąd dążenie do utrzymania bliskiej relacji z firmą i jej klientami (odbiorcami) oraz zdobywanie wiedzy o specyficznych zasadach ich wzajemnej współpracy (umowy handlowe, indywidualne ustalenia, specyfika branż).

Korzystanie z kredytu umożliwia przedsiębiorcy dostęp do kapitału, pożyczonego na konto przyszłych zysków. Powoduje jednak zadłużenie, które musi być spłacane w regularnych ratach. To właśnie przedsiębiorca musi zatroszczyć się o terminowość ich spłat. Chociaż koszty kredytu są niższe w porównaniu z kosztami faktoringu, przekroczenie terminu spłaty raty powoduje narastanie odsetek, nie uwzględnianych w kosztach kredytu. Faktoring nie powoduje zadłużenia przedsiębiorcy – umożliwia mu dostęp do jego własnych należności, na które bez faktoringu musiałby czekać 60, 90, 120 dni – tyle, ile wynoszą terminy płatności na wystawianych przez niego fakturach. Korzystanie z faktoringu nie wiąże się ze spłacaniem rat przez firmę, a koszty faktoringu to prowizja naliczana od wartości faktur i oprocentowanie liczone od wykorzystanych środków. Koszty te pomniejszają wartość zaliczek wypłacanych przedsiębiorcy za przedstawione faktorowi faktury – w przypadku prowizji, oraz są pobierane na koniec miesiąca – w przypadku odsetek. Wszystkie operacje księgowe są realizowane przez faktora i udostępniane klientowi, nie musi się on zatem troszczyć o terminowość regulowania zobowiązań wobec firmy faktoringowej. Dodatkowo, faktor prowadzi szczegółowe księgi transakcji klienta zdejmując z niego ciężar pracy administracyjnej związanej z kontrolą należności.