Rozwój przedsiębiorczości

Dziś powszechne stało się przeświadczenie o decydującej roli przedsiębiorczości, małych i średnich firm w rozwoju gospodarczym oraz tworzeniu podstaw trwałego zatrudnienia. Własna firma jest obecnie spostrzegana jako szansa na włączenie się jednostki w wolnorynkowy system pomnażania kapitału. Prywatni przedsiębiorcy z niespotykaną dotąd w historii ludzkości dynamiką, zmieniają i odnawiają gospodarkę światową. Przedsiębiorczość stanowi nieodzownie podstawę gospodarki wolnorynkowej zwiększając jej żywotność i efektywność. Nowe firmy i prywatni przedsiębiorcy odgrywają kluczową rolę w zakresie:

– budowy podstaw zatrudnienia i rozwoju rynków pracy
– wprowadzania na rynek nowych produktów i usług
– przebudowy postsocjalistycznej gospodarki przez lata rozwijanej na przekór prawom ekonomicznym
– transformacji i odnowy organizacyjnej istniejących organizacji
– adaptacji konkurencyjnych reguł w obszarach tradycyjnie traktowanych jako nierynkowe (dobra publiczne – edukacja, usługi publiczne, służba zdrowia)
– odbudowy podstawy konkurencji i wolnego rynku.

Własna firma staje się coraz atrakcyjniejszą formą realizacji kariery zawodowej i życiowej. W kategoriach indywidualnych daje możliwość działania oraz realizacji planów i marzeń jednostki. Z perspektywy społecznej jest drogą do nowych produktów i usług, tworzenia nowych miejsc pracy oraz podnoszenia ogólnego dobrobytu. Własny biznes, dla osób o przedsiębiorczych predyspozycjach, jest szansą uniknięcia frustracji związanych z poszukiwaniem pracy najemnej oraz próbą podjęcia przygody życiowej.

Nowoczesny inwestor i klimat biznesu stają się kluczem do pomyślności ekonomicznej oraz poprawy konkurencyjności regionów. Aktywizacja czynników sprzyjających biznesowi zyskuje szczególne znaczenie z lokalnej perspektywy. Odchodzi się od dominujących przez lata poglądów, że wystarczą inwestycje infrastrukturalne poprawiające warunki lokalizacyjne dla przedsiębiorstw, a system ulg i pomocy zmobilizuje inwestorów do działalności na danym terenie. Coraz popularniejsze stają się formy aktywizacji gospodarczej lokalnych środowisk, motywowanie i inspirowanie ludzi do „brania losu we własne ręce” (endogeniczne koncepcje rozwoju gospodarczego). Tworzenie warunków rozwoju przedsiębiorczości i samozatrudnienia pozwala przełamać apatię i krąg niemożności w regionach opóźnionych gospodarczo lub dotkniętych kryzysem strukturalnym. Sceptycy podkreślają, że nie każdy rodzi się przedsiębiorcą – dla podjęcia samodzielnej działalności niezbędne są określone predyspozycje i cechy charakteru, których nie można się nauczyć, lecz trzeba je „wyssać z mlekiem matki”. Jest prawdą, że do prowadzenia własnego biznesu niezbędne są szczególne cechy i umiejętności, w większości jednak nabyte, a nie wrodzone. Stać się przedsiębiorcą, z szansą na sukces nie jest łatwo, ale jest to możliwe – umiejętności można zdobyć, a cechy w sobie wykształcić. Takie myślenie w rozwiniętych społeczeństwach leży u podstaw podejmowania działań i wykorzystania instrumentów, mających ułatwić samodzielny start w biznes jak największej części społeczeństwa. Podjęcie działalności gospodarczej pociąga za sobą ryzyko określonych konsekwencji finansowych i zobowiązań. Nie może być tym samym działaniem nie przemyślanym, bez przygotowania merytorycznego i szerokiej wiedzy jak się poruszać na rynku. Decyzja o założeniu firmy jest zależna od determinacji i indywidualnych pragnień osiągnięcia sukcesu oraz warunków otoczenia. Jednocześnie minimalizacja ryzyka założycielskiego leży w interesie jednostki i całego społeczeństwa. Więcej firm to miejsca pracy, bardziej konkurencyjny rynek, dochody podatkowe sektora publicznego oraz bogatsza oferta produktów i usług, dzięki którym żyje się lepiej.

W warunkach internacjonalizacji dużych korporacji osiągnięcie przewagi konkurencyjnej przez poszczególne gospodarki w coraz większym zakresie uzależnione jest od szybkości pojawiania się na rynku nowych podmiotów gospodarujących. Klimat przedsiębiorczości, samozatrudnienie i orientacja proinnowacyjna w dzisiejszym świecie stają się podstawą nowoczesnych strategii konkurencji. Jednocześnie szczególnie ważna jest rola nowych podmiotów gospodarujących została odkryta z perspektywy rynków pracy. To nie duże, ustabilizowane przedsiębiorstwa czy sektor publiczny, ale nowo powstające oraz małe i średnie firmy są od ponad trzydziestu lat motorami zatrudnienia w państwach o gospodarkach rynkowych. W państwach wysoko rozwiniętych gospodarczo obserwujemy przesunięcie pomocy publicznej z podmiotów gospodarujących o ustabilizowanej sytuacji rynkowej na rzecz inicjatyw założycielskich i budowy systemów wsparcia.

Działania wspierające rozwój nowo powstających podmiotów gospodarujących są ukierunkowane na przełamanie głównych barier, na które napotykają w pierwszym okresie funkcjonowania:

– podstawowa wiedza o rynku i biznesie
– ograniczenia biurokratyczno-administracyjne
– dostęp do informacji, technologii i kapitału
– koszty procesu założycielskiego, dostęp do infrastruktury.

W praktyce wypracowano szereg modeli wspierania przedsiębiorczości dopasowanych do lokalnych możliwości i oczekiwań. Ich podstawę stanowią wyodrębnione organizacyjnie struktury rozwijane w ramach nie nastawionych na zysk instytucji pozarządowych, organizacji przedstawicielskich biznesu, administracji lokalnej lub regionalnej. Jednocześnie w państwach zachodnich funkcjonuje szereg rozwiązań systemowych motywujących i ułatwiających start w samodzielny biznes – ułatwienia proceduralne, ulgi i zwolnienia podatkowe, subwencje i dopłaty związane ze szkoleniami, gwarancjami lub finansowaniem transferu technologii i przedsięwzięć innowacyjnych.
Dzięki wprowadzeniu zasad demokracji gospodarczej, przedsiębiorczość, małe i średnie prywatne firmy legły u podstaw procesów transformacji gospodarki i społeczeństwa polskiego. Potencjał przedsiębiorczości jest jednym ze źródeł osiągniętych efektów gospodarczych. Widzimy ciągłe wzmacnianie podstaw gospodarki rynkowej, zmianę struktury własnościowej na korzyść sektora prywatnego potwierdzającą jego przewagę nad sektorem państwowym. Zarówno małe i średnie przedsiębiorstwa są najdynamiczniej rozwijającym się sektorem gospodarki polskiej.